Glony w akwarium

Glony w akwarium są jednym z podstawowych problemów, który może spotkać każdego posiadacza zbiornika wodnego. Wyeliminowanie tego kłopotu jednak nie należy do tak prostego, ponieważ istnieje wiele rodzajów „szkodników”, do których z reguły powinniśmy podejść indywidualnie.

Jakie mamy rodzaje glonów?

Zanim odpowiemy na te pytanie, warto zaznaczyć, czym tak naprawdę są glony. Jak czytamy w Wikipedii, glony to „grupa morfologiczno-ekologiczna, składająca się tradycyjnie z kilku niespokrewnionych linii ewolucyjnych organizmów plechowych, tj. beztkankowych.”. Innymi słowy do glonów zalicza się organizmy zarówno jedno jak i wielokomórkowe, najczęściej mikroskopijnej wielkości, które często występują w postaci rozłożystych plech. U glonów nie występują również organy takie jak u innych roślin, jakimi są np. korzenie, liście czy kwiaty, a rozmnażają się poprzez fragmentację, podział komórki oraz wytwarzanie zarodników.

Do najpopularniejszych glonów występujących w akwariach należą:

• Sinice, cyjanofity, cyjanobakterie, cyjanoprokariota (Cyanobacteria)

• Okrzemki (Bacillariophyceae, Bacillariophyta, Diatomophyceae)

• Krasnorosty (Rhodophyta)

• Zielenice (Chlorophyta, Chlorophyceae)

• Compsopogon

• Brunatnice (Phaeophyta)

Każda z grup posiada oddzielne właściwości oraz systematykę, która wpływa na jej wygląd. Często jednak zdarza się, że akwarium zostało zaatakowane jednocześnie przez kilka rodzajów glonów, co przekłada się na utrudnione ich rozpoznanie, szczególnie dla osób początkujących, dlatego poniżej postaramy się ten proces ułatwić.

Charakterystyka sinic

Sinice to cyjanobakterie, które świadczą o złej jakości wody w akwarium. Sinice charakteryzują się zielonkawoniebieskim kolorem. Występują w postaci galaretowatych elementów na roślinach, podłożu, kamieniach a nawet szyby akwariowej.

Jakie są zagrożenia związane z sinicami?

Sinice mają nieprzyjemny zapach. Bardzo szybko się rozprzestrzeniają wytwarzając toksyny, które są niebezpieczne dla ryb. Sinice potrafią zakryć całą roślinę w takim stopniu, że ją zabiją. Dodatkowo, sinice zużywają ogromne ilości tlenu w nocy, co może zachwiać jego ilością w akwarium również w ciągu dnia.

Jak można je wyeliminować?

Sinice powstają w zbiornikach z małą zawartością związków azotu, dużą ilością fosforu i słabą cyrkulacją wody. Można usunąć je z liści pocierając palcami, a szybę wyczyścić np. używając specjalnego czyścika do szyb lub też karty, a bakterie rozpuszczą się w wodzie i powędrują do filtrów. Ważnym elementem jest również cyrkulacja wody – być może jest za mała, co pomaga na zasiedlenie się sinic. Zwiększenie wymian wody oraz naprawa cyrkulacji może pomóc wyeliminować problem z sinicami. Jeśli opisane wyżej metody okażą się bezużyteczne, należy zastosować kapsułki Cyanobacteria killer lub kurację antybiotykową. W celu zapobieganiu osiedlania się sinic, należy regularnie czyścić filtr i powstrzymać się przed stosowaniem preparatów zabijających bakterie osiedlające się w filtrze.

Polecane preparaty do walki z sinicami

• Easy-Life Blue Exit – kuracja 5-dniowa skutkuje usunięciem sinic w czasie do 10 dni od ostatniej dawki

• Antybiotyk – ostateczność!

• Testy na zawartość azotanów oraz fosforanów
  
  
  
  
  

Charakterystyka okrzemek

Okrzemki są żółto-brązowymi glonami, które tradycyjnie dzieli się na dwie grupy - Centriceae żyjące częściej w wodach morskich oraz Pennateae występujące w wodach słodkich.

Ich występowanie najczęściej łączy się z niedoborem oświetlenia w akwarium oraz nadmiarze związków fosforanowych i azotanowych, w tym, że przy słabym rozruchu akwarium mogą również wystąpić w miejscach mocno oświetlonych.

Glony te najczęściej rozwijają się na szybach, roślinach oraz elementach dekoracyjnych. Przy usuwaniu okrzemek nie należy stosować chemii, ponieważ po jej ustąpieniu potrafią wrócić ze zdwojoną siłą

Sposób na okrzemki

Pierwszą czynnością, jaką powinniśmy wykonać w walce z okrzemkami, jest zwiększenie mocy oświetlenia akwarium. Musimy robić to jednak z głową, ponieważ nadmierne oświetlenie wody, może wywołać zakwit wody. Nadmiar substancji odżywczych wyeliminujemy poprzez częściową wymianę wody oraz mechaniczne usuwanie (np. rozcieranie palcami z liści roślin czy też zdrapywanie z szyby). Przy usuwaniu okrzemek zaleca się również rezygnację z wody kranowej na rzecz wody z filtra odwróconej osmozy (RO) i dodanie szczepów bakterii nitryfikacyjnych i pożywki w celu przyspieszenia procesu dojrzewania akwarium. Po kilku tygodniach takiej terapii okrzemki znikają samoczynnie.

Warto również się zastanowić nad naturalnymi sprzymierzeńcami w walce z okrzemkami jest również Otosek Przyujściowy – niewielka ryba, która żywi się głownie glonami.

Brunatnice

Są to glony o brązowym zabarwieniu, bardzo podobne do okrzemek. Występują głównie w nowo założonych akwariach, porastając szyby i rośliny. Okrzemki w większości przypadków oznaczają zły stan wody lub słabe oświetlenie, które należy zwiększyć. Brunatnice w odróżnieniu od okrzemek bardzo prosto usuwa się mechanicznie, a zwiększenie natężenia światła skutkuje ich usunięciem.

Charakterystyka krasnorostów

Krasnorosty są glonami pędzelkowatymi, należące do królestwa roślin, które mogą występować w kolorze czerwonym, niebieskim, zielonym a nawet czarnym (kolor jest kombinacją niebieskiej fikocyjaniny, czerwonej fikoerytryny oraz zielonego chlorofilu). Do akwariów dostają się wodą lub z chorymi roślinami. Atakują liście oraz łodygi roślin, powodując ich stopniowe obumieranie.

Eliminacja krasnorostów

Usuwanie krasnorostów nie należy do najprostszych. Mocniej zaatakowane liście należy usunąć, a do walki dobrze jest wysłać kosiarki (Grubowarg Syjamski) oraz molinezję (Molinezja Ostrousta), którymi głównym pożywieniem są glony.

Ryby należy karmić mniejszymi porcjami, aby cała porcja była zjadana natychmiast i nie opadała na dno. Zbiornik natomiast nie powinien być przerybiony, gdyż fosfor zawarty w odchodach ryb będzie materiałem wspomagającym rozwój glonów. Jeśli krasnorosty zaatakowały również żwirek, zalecane jest wygotowanie jego wygotowanie oraz wsypanie ponowne do akwarium. Krasnorosty nie lubią również kwaśnej wody (pH poniżej 6,9)

Jeśli mamy zbiornik nawożony dwutlenkiem węgla należy zastosować częste podmiany wody połączone z odmulaniem, dbanie o parametry wody oraz lekkie podniesienie poziomy CO2 do ok 30mg/litr (spowoduje to lekkie obniżenie pH)

Z kolei dla zbiorników nienawożonych dwutlenkiem węgla dobrym sposobem jest zaprzestanie podmian wody na czas kuracji oraz przedawkowanie węgla w postaci dostępnych na rynku preparatów.

Zastosowanie wszystkich metod, może wyhamować rozwój glonów, a nawet całkowicie ich wyeliminowanie. Niestety, w większości przypadków zaniedbanie którejkolwiek z powyższych wskazówek pomoże krasnorostom na ponowny rozrost.

Polecane preparaty do walki z krasnorosami

• Azoo Algae Treatment – do usuwania glonów oraz jako środek zapobiegawczy po każdej podmianie wody

• Flourish Excel lub EasyLife EasyCarbo - do akwariów nienawożonych dwutlenkiem węgla
  
  
  
  

Charakterystyka zielenic

Zielenince są najbardziej powszechnymi typami glonów występującymi w akwarium, a zarazem najbardziej rozległą grupą. Glony te jak sama nazwa wskazuje są koloru zielonego, a występują w postaci nalotu oraz kropek, które osiadają się na szybach akwarium, liściach, dekoracjach czy podłożu. Zielenice powodują zakwit wody, a ten może doprowadzić do zalepienia rybom skrzeli oraz zmniejszenie zawartości tlenu w wodzie. Wyróżniamy następujące grupy:

• Zielenice jednokomórkowe w postaci pyłu

• Zielenice punktowe (tzw. kolonijne)

• Chlorophytaceae – nitki i pędzelki

Jak można wyeliminować zielenice?

W początkowej fazie, zielenice są bardzo proste do usunięcie z każdej powierzchni. Wystarczy zetrzeć palcem, a glon powędruje do filtra. Po pewnym czasie zielenica zaczyna się utwardzać, co może powodować większy problem w ich usunięciu, dlatego bardzo ważne jest nieprzegapienie etapu, gdy glon jest jeszcze śliski i prosty w usunięciu.

Aby skutecznie pozbyć się zielenic, należy regularnie (najlepiej raz na tydzień) czyścić szyby mechanicznie przy podmianie wody. Należy również ograniczyć promienie słoneczne dostające się do akwarium oraz wzbogacić suplementację akwarium w węgiel w płynie. Dobre rezultaty przy przynosi również lampa UV, która zabija wszelkie zarodniki glonów rozprzestrzeniających się w wodzie. Do zielenic nitkowatych natomiast zaleca się stosowanie preparatu Fenmanga Algen Stop, który świetnie niszczy glony nitkowane.

Compsopogon

Jest to nazwa charakterystycznego, niebiesko-szaro-zielonego glona, który zamieszkuje wolno rosnące rośliny, a nawet powierzchnię żwiru. Pojawienie się go w akwarium, najczęściej sygnalizuje bardzo niski poziom dwutlenku węgla, który należy bezwzględnie zbadać oraz zwiększyć (np. poprzez użycie węgla w płynie)

Profilaktyka akwarium

Wszystkie opisane wyżej metody, tyczą się skażenia akwarium konkretnym glonem. Co jednak można zrobić, aby zapobiegać pokazywaniu się glonów?

• Dbać o odpowiednie parametry wody – szczególną uwagę należy zwrócić na fosfor, który jest minerałem napędzającym wzrost glonów

• Zadbać o prawidłowe oświetlenie w akwarium – niektóre z gatunków glonów preferują zaciemnione akwaria

• Regularnie wymieniać wodę w akwarium

• Dbać o odpowiedni obieg wody
  
  
  
  

Współczynnik Radfielda

Przy problemach z glonami ciężko nie wspomnieć o znanym dla akwarystów współczynnik Radfielda. Jest to współczynnik wyznaczający proporcję azotanów i fosforanów w akwarium, który pozwala określić szansę na pojawienie się niebieskich jak i zielonych glonów.

Odkryto bowiem, że dużo azotu i mało fosforu służy pozyskaniu glonów zielonych. Jeśli te proporcje się odwróci (będzie mało azotu, a dużo fosforu) wpływa to na rozrost niebiesko-zielonych alg. Wydaje się, że optymalnym stosunkiem azotu do fosforu = 16:1, wtedy współczynnik Radfielda wynosić będzie 16. Jednak nie zawsze jest to takie proste do określenia.

W jaki sposób można obliczyć ten współczynnik?

Powyższa tabela pozwala na dokładne określenie współczynnika Radfelda, poprzez wyszukanie zawartości azotanów (Nitrate) na górze, oraz fosforanów (Phosphate) po lewej stronie. Na skrzyżowaniu dróg znajduje się liczba, wskazująca stosunek Radfielda. Punkt na niebieskim obszarze oznacza szansę na obecność niebiesko-zielonych alg; punkt w zielonej części odpowiada zielonym algom. Dla nielicznych szczęśliwych z nas zostało zarezerwowane miejsce gdzieś pośrodku: raj dla akwarysty, czyli najmniejsza szansa, na zasiedlenia się glonów.